Ο Δημήτρης Λιαντίνης είχε γράφει για τα παιδικά χρόνια του Δελμούζου: «…ήταν του δήμαρχου ο γιος. Παιδί ενός εύπορου εμπόρου και κτηματία με υποστατικά και κατάσταση. Η υλική ευπραγία της οικογένειας θα τον συνδράμει στο πνευματικό του ξετύλιγμα και αναφορικά με τις σπουδές και τους τόπους στην Αθήνα και τη Γερμανία και αναφορικά με το στοχασμό και τη δράση σε ολόκληρη τη ζωή του. Οι αγροί του πατέρα και η επαφή με το γεωργικό βίο θα συνεισφέρουν τα πολλά που σχετίζονται με τον προσδιορισμό εξευγένισης που θα οργανώσει το μυαλό και ολόκληρη την ύπαρξή του. Αυτά θα εδραιώσουν μέσα του τους χαρακτήρες του ένυλου και του εμπράγματου, του συγκεκριμένου και του πρακτικού».

«Αλλά παράλληλα θα τυπώσουν στο χάρτη της πνευματικής του γεωγραφίας τον τύπο του ψυχικά και ηθικά ρωμαλέου ανθρώπου. Έτσι, που να επισημάνει νωρίς και να μετρήσει με ακρίβεια τη νοσηρότητα του εκπαιδευτικού συστήματος στην Ελλάδα. Για να ορθώσει βλέμμα και να της αντισταθεί. Τη στοιχειώδη αγωγή και τις εγκύκλιες σπουδές από τα έξι ως τα δεκαοκτώ ο Δελμούζος θα τη λάβει στην Άμφισσα. Εκεί θα βιώσει ταυτόχρονα και σύδετα και το εστί δασκαλισμός και ραγιαδιλίκι».

«Θα βιώσει, δηλαδή, το ότι η σκλαβιά στην ψυχή του Έλληνα συνεχίζεται ασφαλής και αμεριμνομέριμνη από την εποχή της γιανιτσαριάς και του σουλτανάτου. Ότι εξακολουθεί να ζει και να βασιλεύει στη φτωχή Ελλάδα, όπως εκείνη η κακή Γοργόνα που πετρώνει ό,τι κοιτάει. Ότι έμεινε ανέγγιχτη από το λυτρωμό του γένους και τις οχτακόσιες χιλιάδες ψυχές που χύσανε το αίμα τους ποταμηδόν στον ιερό αγώνα, όπως κατέθεσε ο Τερτσέτης στην πρώτη δίκη τ' Αναπλιού. Στα 1834».

Για τις εκπαιδευτικές μεθόδους του Δελμούζου, ο Λιαντίνης έχει γράψει: «Εκράτησε το αναλυτικό πρόγραμμα αλλά κατάργησε τα βιβλία. Εκράτησε την ποιοτική επίδοση, αλλά κατάργησε τις εξετάσεις και την προαγωγή ή τη στασιμότητα στις τάξεις. Εκράτησε την ανακοινωτική ορμή και τη σώζουσα πειθαρχία, αλλά κατάργησε το μονόλογο του δάσκαλου και την αγία ράβδο. Κατάργησε την παθητικότητα, τη σιωπή, το φόβο, την ανία, την αβουλία, τη συμβατικότητα, τη μηρυκαστική μίμηση, την υποκρισία του μαθητή. Τη λόρδωση, την κύφωση και τη σκολίωση στον τρόπο συλλογισμού του παιδιού».
Μαθήτριες του Ανώτερου Παρθεναγωγείου Βόλου. Πάνω αριστερά ο Αλ. Δελμούζος

«Και στη θέση του κενού έφερε στοιχεία γόνιμα και δημιουργικά. Έφερε την αυτοκίνητη και την αυτογέννητη γνώση. Έφερε τη δράση και την αυτενέργεια. Έκαμε το νεαρό τρόφιμο έναν μικρόν εργάτη, μια προπαίδεια επιστήμονα, έναν προσωπικό ερευνητή, έναν αρχαϊκό ζητητή της αλήθειας και της γνώσης. Της γνώσης που δεν χαρίζεται αλλά κερδίζεται. Και της αλήθειας που δεν παραδίνεται αλλά κατακτιέται. Σε τρία λιθάρια γωνιακά ζήτησε να χτίσει την προσωπικότητα του παιδιού: στην αυθυπαρξία, στην ευθύνη, στην υπεροχή».

«Έφερε στην αγωγή τη συνεργασία και την κοινωνικότητα, έξω από τις προκαταλήψεις του εγωισμού και του αλτρουϊσμού που έλεγε ο Αριστοτέλης. Όχι τύπους και γράμματα και λόγια που πετούν και σκορπίζονται. Αλλά τη συνεργασία που είναι ανακάλυψη πράξης, σφυρηλατημός χαρακτήρων κι εκείνος ο αστραφτερός πόλεμος μέσα στην άμιλλα, που γεννά από τον απλό πολίτη το μικρό νομοθέτη. Και που οδηγεί στους γνήσιους δεσμούς τους συναγωγούς φιλίας».

Ο Δελμούζος (στη μέση) μαζί με τους Σκληρό και Τριανταφυλλίδη στην Ιένα της Γερμανίας.

Στις εκπαιδευτικές μεθόδους του Δελμούζου αντέδρασε άγρια η σκοταδιστική Εκκλησία με κινητοποιήσεις του θρησκόληπτου όχλου από τον μητροπολίτη Δημητριάδος Γερμανό Μαυρομάτη και την ελεγχόμενη από την Εκκλησία αντιδραστική τοπική εφημερίδα «Κήρυξ»: «οι διαδηλωταί εξαφθέντες εζήτησαν να μεταβούν να καύσουν το Παρθεναγωγείον. Πληροφορηθέντες όμως ότι τούτο φυλάσσεται υπό εφίππου δυνάμεως, ηθέλησαν να καύσουν την οικία του κ. Δελμούζου, αλλά πληροφορηθέντες ότι και εκεί εφύλασσε δύναμις στρατού, διελύθησαν», έγραψε η εφημερίδα «Θεσσαλία»
.http://roides.files.wordpress.com/2008/09/delmouzos-3.jpg
Μητροπολίτης Δημητριάδος Γερμανός


Στις 23 Σεπτεμβρίου 1911 ο υπόδουλος και αυτός στην Εκκλησία ανακριτής Λαρίσης Τιμολέων Αμπελάς παρέπεμψε μαζί με άλλους τον Δελμούζο στην περιβόητη δίκη των «Αθεϊκών» (Απρίλιος 1914) με τις κατηγορίες της «αντιχριστιανικής προπαγάνδας», της «παρακώλυσης προσευχής», της «αντεθνικής δράσης», της «εξύβρισης επισκόπου», του «προσηλυτισμού», της «κομμουνιστικής προπαγάνδας» και της «διάδοσης αθεϊστικών απόψεων».

Ο Λιαντίνης έχει γράψει: «Ο Δελμούζος δικάστηκε στο Ανάπλι τον Απρίλη του 1914, εξαιτίας που δίδαξε στο Παρθεναγωγείο του Βόλου την αλήθεια, την εμορφιά και την Ελλάδα. Κύριοι κατήγοροί του εστάθηκαν δύο πνευματικά χολερόβλητοι άνθρωποι. Ένας δημοσιογράφος που τον έλεγαν Κούρτοβικ. Όνομα εβραίικο, που μου φέρνει στο νου το Λαζάρ Καγκάνοβιτς, τον έναν από τους τρεις που τους έμεινε πιστός ως το θάνατό του ο Ιωσήφ Στάλιν. Ο άλλος ήταν ο Επίσκοπος Δημητριάδος Γερμανός Μαυρομμάτης. Ένας καλόγερος αγράμματος, εμπαθής, ευρωτιών και αρκουδοφόρος, που οι δεσμοί του με την παιδεία, την αρετή και την Ελλάδα θυμίζουν την αγάπη του Κιουταχή και του Ιμπραήμ για τους Μεσολογγίτες. Η κατηγορία κατά του Δελμούζου έγραφε: είναι άθεος, ανθέλληνας και διαφθορέας των νέων»

«Στη δίκη του Αναπλιού ο Δελμούζος με τη σθεναρή υπεράσπιση πολλών φωτισμένων Ελλήνων αθωώθηκε. Ωστόσο, αν ο χειμασμός του δεν εξελιχθηκε σε τραγωδία, σε κάθε περίπτωση έλαβε τους χαρακτήρες και τον τύπο του δράματος. Ήταν ένα συγκλονιστικό βίωμα κινδύνου, πικρίας και οδύνης που τον συνόδεψε σε όλη του τη ζωή. Από δω σαν παράπονο, από κει σαν σεμνή περηφάνια»

«Έζησε στον τόπο του νοσταλγώντας τον τόπο του. Έζησε στον τόπο του την πικρή, την υπερήφανη και την αδιαμαρτύρητη εξορία του. Ωσάν το μεγάλο Θουκυδίδη στη Σκαπτή Ύλη. Ο Δελμούζος τελείωσε τη ζωή του στις 10 Δεκέμβρη του 1956 στην Αθήνα, ανεπαίσχυντα και γαλήνια. Άγνωστος, ιδιώτης, απράγμων και παραμελημένος από τους άλλους. Όπως ακριβώς είχε ευχηθεί να ζήσει ο Ιθακήσιος Οδυσσέας, αν η αγαθή τύχη γινόταν τρόπος να του ξαναδώσει μία δεύτερη δυνατότητα ζωής» έγραψε ο Λιαντίνης.

:«Ο ανθρωπισμός είναι βέβαια αντίθετος με τον εθνικισμό και τις συνέπειές του, όχι όμως και με τον εθνισμό. Ο πρώτος με το υπερτροφικό ξεχείλισμα του εθνικού εγωϊσμού, τυφλώνει κι εμποδίζει τη σωστή εκτίμηση των άλλων, και σπρώχνοντας ως την περιφρόνησή τους, τείνει να εξαφανίσει βασικές ανθρωπιστικές αξίες, και απάνω απ’ όλα το δικαίωμα που έχουν όλοι οι λαοί και όλα τα έθνη για ελεύθερη ζωή και ανάπτυξη. Αντίθετα ο εθνισμός, κρατώντας την εσωτερική συνοχή των ατόμων και ομάδων που ανήκουν σ’ ένα έθνος, μπορεί με τη σωστή οργάνωσή τους και την εντατική τους καλλιέργεια ν’ αναπτύσσει στο μάξιμουμ τη δυναμικότητα του εθνικού συνόλου του πολιτισμού του».

Και πως να μην τον κυνηγήσουν...;

Υ.γ. Για περισσότερα βιογραφικά στοιχεία ψάξε εδώ, εδώ, εδώ, εδώ, εδώ κι εδώ,
Υ.γ. Για να μην ξεχνάμε και τα αιτήματα της ημέρας
Bookmark and Share

2 σχόλια:

On 25 Νοεμβρίου 2009 στις 7:21 μ.μ. , Γαία είπε...

Γεια σου Καημέ!Συγχαρητήρια που επέλεξες να μας διαφωτίσεις για το έργο αυτού του σημαντικού Έλληνα και κυρίως μέσα από τα λόγια του επίσης φωτισμένου Λιαντίνη.
Καταρχήν σε ότι αφορά τον Λιαντίνη που πρώτη φορά διαβάζω κείμενό του ο λόγος του είναι μεστός και εξαιρετικός.
Όσο για τον Δελμούζο το έργο του όπως προκύπει πρωτοποριακό.Γιαυτό και δεν τον κατάλαβαν.Και πολύ άδικο για κείνον να τον σύρουν στα δικαστήρια οι ίδιοι του οι συμπατριώτες.Παρόλες όμως τις αντιξοότητες είναι αξιέπαινος αυτός ο άνθρωπος που κατάφερε να δώσει τόσο σημαντική ώθηση στην ελληνική εκπαίδευση.

 
On 25 Νοεμβρίου 2009 στις 7:46 μ.μ. , Γ.Π. είπε...

Γαίααααααααααα!!!!!!!!!!
Που είσαι εσύ;;;;;;;;
Πολύ χάρηκα που σε ξαναείδα στο λημέρι του Καημού!
Και ιδιαίτερα σε αυτήν ανάρτηση που για μένα είχε τόση αξία αλλά δεν έτυχε (της παραμικρής) αποδοχής!!!
Και χάρις σε σένα δεν έμεινε...ορφανή!!!
Ελπίζω να σε βλέπουμε πιο συχνά!!